-
1 być
impf (jestem, jesteś, jest, jesteśmy, jesteście, są, byłem, byłeś, był, byliśmy, byliście, byli, będę, będziesz, będzie, będziemy, będziecie, będą) Ⅰ vi 1. (istnieć, żyć) to be- jest wielu znanych aktorów there are many well known actors- nie ma nikogo, kto mógłby to zrobić there’s no one who could do it- czy jest Bóg, czy go nie ma? does God exist, or not?- był sobie kiedyś stary król there was a. lived once an old king- nie było cię jeszcze wtedy na świecie this was before you were born- myślę, więc jestem I think, therefore I am- być albo nie być to be or not to be- to dla nas być albo nie być this is our to be or not to be, this is our Waterloo- nie ma już dla niej ratunku nothing can save her now- jest wiele powodów do zadowolenia there’s good reason to be happy- nie ma powodu do obaw there is no reason a. need to worry- są sprawy, których nigdy nie zrozumiesz there are (certain) things that you’ll never understand- nie ma co płakać/gadać it’s no use crying/talking (about it)- nie ma co żałować (there’s) no need to be sorry- nie ma co a. czego żałować it’s no great loss- nie ma czemu się dziwić, że… it’s no surprise a. wonder that…- nie ma o co się kłócić there’s nothing to quarrel about- nie ma czym się martwić/czego się bać there’s nothing to worry about/to be afraid of- nie ma z czego być dumnym (it’s) nothing to be proud of- nie ma z czego się cieszyć/śmiać there’s nothing to rejoice/to laugh about- „dziękuję za podwiezienie” – „nie ma za co” ‘thanks for the lift’ – ‘don’t mention it’ a. ‘you’re welcome‘- „przepraszam, że panu przerwałem” – „nie ma za co” ‘sorry I interrupted you’ – ‘that’s all right’- już cię/was nie ma! off with you!2. (przebywać, znajdować się) to be- być w pracy/szkole to be at work/at school- być w teatrze/na koncercie to be at the theatre/at a concert- teraz wychodzę, ale będę w domu o piątej I’m going out now, but I’ll be home at five- dzisiaj nie ma go w biurze he’s not in the office today- w pokoju nikogo nie ma/nie było there is/was no-one in the room- jest już piąta, a jego jak nie ma, tak nie ma it’s already five, and he’s still not here a. there’s still no trace of him- „czy jest Robert?” – „nie, nie ma go, jest jeszcze w szkole” ‘is Robert in?’ – ‘no, he’s not, he’s still at school’- „są jeszcze bilety na ostatni seans?” – „niestety, już nie ma” ‘do you still have tickets for the last showing?’ – ‘sorry, all sold out’- czy będziesz jutro w domu? ‘will you be at home a. in home tomorrow?’- kiedy (ona) będzie znowu w Warszawie? when will she be in Warsaw again?- byłem wczoraj u Roberta/u babci I was at Robert’s/granny’s yesterday, I went to see Robert/granny yesterday- był przy narodzinach swojej córki he was present at the birth of his daughter- nigdy nie byłem w Rosji I’ve never been to Russia- „skąd jesteś?” – „(jestem) z Krakowa/Polski” ‘where are you from?’ – ‘(I’m) from Cracow/Poland’- „gdzie jesteś?” – „tutaj!” ‘where are you?’ – ‘(I’m) here!’- „jestem!” (przy odczytywaniu listy) ‘here!’, ‘present’- będąc w Londynie, odwiedziłem Annę when a. while I was in London I went to see Anna- biblioteka jest w budynku głównym the library is in the main building- w jednym pudełku jest dziesięć bateryjek there are ten batteries in a packet- w domu nie było nic do jedzenia there was nothing to eat at home a. in the house- co jest w tym pudle? what’s in this box?- gdzie jest moja książka/najbliższa apteka? where’s my book/the nearest chemist’s?- co jest dzisiaj na lunch? what’s for lunch today?- wczoraj na kolację był dorsz there was cod for dinner yesterday- „dużo masz tych ziemniaków?” – „oj, będzie” pot. ‘got a lot of those spuds?’ – ‘loads’ pot.- będzie, będzie, więcej się nie zmieści pot. that’s plenty a. that’ll do, there’s no room for any more3. (trwać, stawać się) to be- jest godzina druga po południu it’s two in the afternoon a. two p.m.- nie ma jeszcze szóstej rano it’s not yet six a.m.- zanim dotrzemy do domu, będzie ósma wieczorem/północ it’ll be eight p.m./midnight by the time we reach home- był maj it was in May- to było w grudniu 1999 it was in December 1999- to było dawno, dawno temu this was a long, long time ago- jest piękny ranek it’s a fine morning- jest mroźno/upalnie it’s nippy/hot- wczoraj był deszcz/mróz it was raining/freezing yesterday- ciekawe, czy jutro będzie pogoda I wonder if it’s going to be fine tomorrow- nie pamiętam dokładnie, to było dość dawno temu I can’t really remember, it was some time ago- z niego jeszcze coś będzie he’ll turn out all right- co z niego będzie? how will he turn out?, what will become of him?- będzie z niego dobry pracownik he’ll be a good worker- kuchmistrz to z ciebie nie będzie you’ll never make a chef- z tych kwiatów nic już nie będzie these flowers/plants have had it pot.- z naszych planów/wakacji nic nie będzie nothing will come of our plans/holidays- nic z tego nie będzie it’s hopeless- nic dobrego z tego nie będzie nothing good will come of it- tyle pracy i nic z tego nie ma (he’s done) so much work and nothing to show for it4. (odbywać się, zdarzać się) to be- koncert/egzamin jest jutro the concert/exam is tomorrow- zebranie było w sali konferencyjnej the meeting was (held) in the conference room- jutro nie będzie a. nie ma lekcji there are no classes tomorrow- był do ciebie telefon there was a phone call for you- czy były do mnie jakieś telefony? has anyone called me?- był wypadek w kopalni there was an accident in the mine- co będzie, jeśli nie zdasz egzaminu? what’s going to happen if you fail the exam?- co będzie, jeśli ktoś nas zobaczy? supposing a. what if someone sees us?- nie martw się, wszystko będzie dobrze don’t worry, it’ll be a. it’s going to be fine- w życiu bywa rozmaicie you never know what life may bring- opowiedziałem jej wszystko, tak jak było I told her everything just as it happened- co ci/jej jest? what’s the matter with you/her?- coś mi/jemu jest something’s the matter with me/him- czy jemu coś jest? is anything the matter with him?- nic mu nie będzie, to tylko przeziębienie he’ll be fine, it’s only a cold5. (uczestniczyć, uczęszczać) to be- być na weselu/zebraniu to be at a wedding/meeting- wczoraj byliśmy na przyjęciu we were at a reception yesterday- być w liceum/na uniwersytecie to be at secondary school/at university- być na studiach to be a student a. at college- być na prawie/medycynie to study law/medicine- był na trzecim roku anglistyki he was in his third year in the English department- być na kursie komputerowym to be on a computer course- być na wojnie to go to war6. (przybyć) to be, to come- być pierwszym/drugim to be the first/second to arrive- był na mecie trzeci he came third- czy był już listonosz? has the postman been a. come yet?7. (znajdować się w jakimś stanie) to be- być pod urokiem/wrażeniem kogoś/czegoś to be charmed/impressed by sb/sth- być pod wpływem kogoś/czegoś to be under the influence of sb/sth- prowadzić samochód, będąc pod wpływem alkoholu to drive while under the influence of alcohol- być w ciąży to be pregnant- być w dobrym/złym humorze to be in a good/bad mood- nie być w nastroju do zabawy not to feel like going out a. partying- być w doskonałej formie to be in excellent form a. in fine fettle- być w strachu to be scared- być w rozpaczy to be in despair- bądźmy dobrej myśli let’s hope for the best- jestem przed obiadem I haven’t had my lunch yet- jestem już po śniadaniu I’ve already had breakfast- był siedem lat po studiach he had graduated seven years earlier- być po kielichu/po paru kieliszkach pot. to have had a drop/a few euf.- być na diecie to be on a diet- być na kaszce a. kleiku to be on a diet of gruel- być na emeryturze/rencie to be on a pension- sukienka jest do kolan the dress is knee-length- wody było do kostek the water was ankle-deep- firanka była do połowy okna the net curtain reached halfway down the window- chwila nieuwagi i było po wazonie one unguarded moment and the vase was smashed to pieces- jest już po nim/nas! it’s curtains for him/us! pot.- jeszcze chwila i byłoby po mnie another instant and it would have been curtains for me a. would have been all up with me pot.Ⅱ v aux. 1. (łącznik w orzeczeniu złożonym) to be- być nauczycielem/malarzem to be a teacher/painter- kiedy dorosnę, będę aktorem when I grow up, I’ll be an actor- być Polakiem/Duńczykiem to be Polish/Danish- borsuk jest drapieżnikiem the badger is a predator- nie bądź dzieckiem! don’t be childish a. such a child!- jestem Anna Kowalska I’m Anna Kowalska- „cześć, to ty jesteś Robert?” – „nie, jestem Adam” ‘hi, are you Robert? a. you’re Robert, are you?’ – ‘no, I’m Adam’- co to jest – ma cztery nogi i robi „miau”? what (is it that) has four legs and says ‘miaow’?- była wysoka/niska she was tall/short- jest autorką cenioną przez wszystkich she’s an author appreciated by all a. everybody- mój dziadek był podobno bardzo przystojnym mężczyzną my grandfather is said to have been a very handsome man- wciąż jest taka, jaką była za młodu she’s still her old self- kwiaty były żółte i czerwone the flowers were yellow and red- pizza była całkiem dobra the pizza was quite good- pojemnik był z drewna/plastiku the container was made of wood/plastic- z tych listewek byłby ładny latawiec these slats could make a fine kite- wszystko to były jedynie domysły it was all only conjecture- czyj jest ten samochód? whose car is this?, who does this car belong to?- ta książka jest jej/Adama this book is hers/Adam’s, this is her/Adam’s book- żona była dla niego wszystkim his wife was everything to him- nie naśladuj innych, bądź sobą don’t imitate others, be yourself- ta zupa jest zimna this soup is cold- Maria jest niewidoma Maria is blind- jesteś głodny? are you hungry?- Robert jest żonaty/rozwiedziony Robert is married/divorced- są małżeństwem od dziesięciu lat they’ve been married for ten years- bądź dla niej miły be nice to her- bądź tak dobry a. uprzejmy would you mind- bądź tak miły i otwórz okno would you mind opening the window?- czy byłaby pani uprzejma podać mi sól would you be kind enough a. would you be so kind as to pass me the salt?- nie bądź głupi! don’t be a fool!- cicho bądź! be quiet!- być w kapeluszu/kaloszach/spodniach to be wearing a hat/rubber boots/trousers- była w zielonym żakiecie/czarnym berecie she was wearing a green jacket/black beret, she had a green jacket/black beret on- być za kimś/czymś (opowiadać się) to support sb/sth, to be for sb/sth- byłem za tym, żeby nikomu nic nie mówić I was for not telling anyone anything- dwa razy dwa jest cztery two times two is four2. (w stronie biernej) artykuł jest dobrze napisany the article is well written- ściany pokoju były pomalowane na różowo the walls of the room were painted pink- dzieci, które są maltretowane przez rodziców children who are abused by their parents- tak jest napisane w gazecie that’s what it says in the paper- samochód będzie naprawiony jutro the car will be repaired by tomorrow- to musi być zrobione do czwartku this must be done by Thursday- sukienka była uszyta z czarnej wełenki the dress was made of black wool3. (w czasie przyszłym złożonym) shall, will- będzie pamiętał a. pamiętać tę scenę przez cały życie he will remember this scene all his life- będziemy długo go wspominali a. wspominać we shall a. will long remember him4. przest. (w czasie zaprzeszłym) w Krakowie mieszkał był przed trzema laty he would have been living a. was living in Cracow three years ago 5. (w trybie warunkowym) byłbym napisał a. napisałbym był do ciebie, gdybym znał twój adres I would have written to you, had I known your address a. if I had known your address- co by się było stało, gdyby nie jego pomoc what would have happened if it hadn’t been for his help- byłaby spadła ze schodów (omal nie) she almost fell down the stairs- byłbym zapomniał! zabierz ze sobą śpiwór I almost a. nearly forgot! take a sleeping bag with you6. (w zwrotach nieosobowych) było już późno it was already late- jest dopiero wpół do ósmej it’s only half past seven- nie było co jeść there was nothing to eat- za ciepło będzie ci w tym swetrze you’ll be too hot in this jumper- byłoby przyjemnie zjeść razem obiad it would be nice to have lunch together- wychodzić po zmierzchu było niebezpiecznie it was dangerous going out after dark- nie kupić tego mieszkania będzie niewybaczalnym błędem not to buy that a. the flat would be an inexcusable mistake- z chorym było źle/coraz gorzej the patient was bad/getting worse- z dziadkiem jest nienajlepiej grandfather is poorly- wszystko będzie na niego he’ll get all the blame- żeby nie było na mnie I don’t want to get the blame- na imię było jej Maria her name was Maria- było dobrze po północy it was well after midnight- będzie z godzinę/trzy lata temu an hour or so/some three years ago- będzie kwadrans jak wyszedł he must have left fifteen minutes or so ago, it’s been fifteen minutes or so since he left- do najbliższego sklepu będzie ze trzy kilometry it’s a good three kilometres to the nearest shop- nie ma tu gdzie usiąść there’s nowhere here to sit- w tym mieście na ma dokąd pójść wieczorem there’s nowhere to go at night in this town- nie ma komu posprzątać/zrobić zakupy there’s no-one to clean/to do shopping- nie ma z kim się bawić there’s no-one to play with7. (z czasownikami niewłaściwymi) to be- trzeba było coś z tym zrobić something had to be done about it- trzeba było od razu tak mówić why didn’t you say so in the first place?- czytać można było tylko przy świecach one could read only by candlelight- jest gorzej niż można było przypuszczać it’s worse than might have been expected■ bądź zdrów! (pożegnanie) goodbye!, take care!- być bez forsy/przy forsie pot. to be penniless/flush pot.- być do niczego (bezużyteczny) [osoba, przedmiot] to be useless a. no good; (chory, słaby) [osoba] to be poorly a. out of sorts- być może perhaps, maybe- być może nam się uda perhaps we’ll succeed- być może a. może być, że… it may happen that…- być niczym [osoba] to be a nobody- znałem ją, kiedy jeszcze była nikim I knew her when she was still a nobody- być przy nadziei a. być w poważnym a. odmiennym a. błogosławionym stanie książk. to be in an interesting condition a. in the family way przest.; to have a bun in the oven euf., pot.- było nie było (tak czy owak) when all’s said and done, after all; (niech się dzieje co chce) come what may, be that as it may- było nie było, to już ćwierć wieku od naszego ślubu when all’s said and done a. after all, it’s twenty-five years since we got married- było nie było, idę pogadać z szefem o podwyżce come what may, I’m going to the boss to talk about a rise- było siedzieć w domu/nie pożyczać mu pieniędzy pot. serves you right, you should have stayed at home/shouldn’t have lent him money- było nic mu nie mówić you should have told him nothing- co będzie, to będzie whatever will be, will be- co było, to było let bygones be bygones- co jest? pot. what’s up? pot.- co jest, do jasnej cholery? dlaczego nikt nie otwiera? what the hell’s going on? – why doesn’t anyone open the door? pot.- co jest? przyjacielowi paru groszy żałujesz? what’s wrong? – can’t spare a friend a few pence? pot.- coś w tym jest a. coś w tym musi być there must be something in it- coś w tym musi być, że wszyscy dyrektorzy będą na tym zebraniu there must be something in it, if all the directors are going to the meeting- jakoś to będzie things’ll a. it’ll work out somehow pot.- nie ma co, trzeba brać się do roboty oh well, time to do some work- nie ma co! well, well!- mieszkanie, nie ma co, widne i ustawne well, well, not a bad flat, airy and well laid out- ładnie się spisałeś, nie ma co! iron. well, well, you’ve done it now, haven’t you!- nie ma (to) jak kuchnia domowa/kieliszek zimnej wódki nothing beats a. you can’t beat home cooking/a glass of cold vodka- nie ma (to) jak muzyka klasyczna give me classical music every time- nie ma to jak wakacje! there’s nothing like a holiday!- nie może być! (niedowierzanie) I don’t believe it!, you don’t say!- niech będzie! oh well!- niech ci/wam będzie! have it your own way!- niech mu/jej będzie! let him/her have his/her own way!- niech tak będzie! (zgoda) so be it!- tak jest! (owszem) (that’s) right!- „to jest pańskie ostatnie słowo” – „tak jest, ostatnie” ‘is that your final word?’ – ‘yes, it is’, ‘that’s right’- tak jest, panie pułkowniku/generale! Wojsk. yes, sir!- to jest książk. that is, that is to say- główne gałęzie przemysłu, to jest górnictwo i hutnictwo the main branches of industry, that is (to say) mining and metallurgy* * *(jestem, jesteś); pl jesteśmy; pl jesteście; pl są; imp bądź; pt był, była, byli; sg fut będę; sg fut; będziesz; vijestem! — present!, here!
jest ciepło/zimno — it's warm/cold
jest mi zimno/przykro — I'm cold/sorry
będę pamiętać lub pamiętał — I will remember
co będzie, jeśli nie przyjdą? — what will happen if they don't come?
nie może być! — this lub it can't be!
tak jest! — yes, sir!
jestem za +instr /przeciw być — +dat I am for/against
* * *I.być1ipf.1. (= znajdować się w jakimś stanie l. miejscu) be; (= istnieć) exist, be there; być na diecie be on a diet; być na emeryturze be retired; jestem po robocie I'm finished l. done with work (for today); pewnego razu był sobie król... once upon a time there lived a king...; w ogrodzie były róże there were roses in the garden; w Galaktyce są miliardy gwiazd there are billions of stars in the Galaxy; ile ich jest? how many of them are there?; być w kinie be at the theater; być na wycieczce be on a trip; być w Warszawie be in Warsaw; być u babci na wsi be at grandma's house in the country; być z kimś sam na sam be one on one with sb; od świtu jestem na nogach I have been on my feet all day; Ewa jest na ostatnich nogach Eva is ready to drop l. dead on her feet; jesteś na drodze do zawału you are on the road to a heart attack; wszystko jest na swoim miejscu everything is in its place; to było nie na miejscu that was out of line; być na ustach całego miasteczka be on the lips of everyone in town; być jedną nogą na tamtym świecie have one foot in the grave; co dzisiaj będzie na obiad? what's for supper today?; wszystko jest pod ręką we have everything right at hand; być u steru przen. be at the wheel; no to jestem w domu (= zrozumiałem) that hits home; być w latach l. w leciech be up in one's years; być w sile wieku be in one's prime; być w opałach be in a bind; teraz wszystko jest w twoich rękach now everything is in your hands l. up to you; być w siódmym niebie be in seventh heaven; być w swoim żywiole be in one's element; być na zebraniu be at a meeting; być na wojnie be (fighting) in a war; być na studiach be at college; być na anglistyce be in the English Department; nigdy nie byłem w Chicago I've never been to Chicago; Adam jest pod pantoflem swojej żony Adam is henpecked; być nie w sosie be in a bad mood; jest gaz i woda we have gas and water; jestem takiego samego zdania I'm of the same opinion; jestem dobrej myśli I'm hoping for the best; jest mi u ciebie tak dobrze I feel so good at your place; jest mi głupio I feel stupid; to jest do niczego it's no good; być górą be on top; to nie jest czas po temu this is not the time for that; to nie jest mi na rękę this is inconvenient (for me); to nie jest po mojej myśli that's not what I intended l. what I had in mind; jestem pod wrażeniem I'm impressed; jestem bez pieniędzy I'm broke; jestem w ciąży I'm pregnant; Ewa jest przy nadziei przest. Eva is in the family way; jestem na służbie I'm on duty; byliśmy na spacerze we were taking a walk; dobrze wiesz, że jesteś na mojej łasce you know fully well that you're at my mercy; czy jesteś w stanie mnie zrozumieć? are you able to understand me?; jestem w dobrym humorze I'm in a good mood; byliśmy w kłopocie, co zrobić z... we couldn't figure out what to do with...; Ewa przez moment była w rozterce for a moment Ewa was in a dilemma; Ewa jest z Adamem w przyjaźni Ewa is friends with Adam; po czyjej jesteś stronie? whose side are you on?; Adam jest w porządku Adam is OK l. alright; to nie jest w moim guście that's not my style; jestem na bakier z gramatyką I haven't a clue about grammar; z teściową jestem na złej stopie I'm on bad terms with my mother-in-law; z prezesem jestem na ty I'm on a first name basis with the president; jestem za reformą I'm for the reform; oni są z sobą za pan brat they are on familiar terms; jestem z Ewą po słowie przest. I'm engaged to Eve.2. ( część orzeczenia imiennego) jestem studentem I am a student; byłam piosenkarką I was a singer; będę generałem I will be a general; ta dziewczyna jest ładna that girl is pretty; samochód jest ojca that's father's car; ten długopis nie jest mój this pen isn't mine; bądź zdrów! get well!; jesteś dla mnie niczym! you mean nothing to me; on nie był sobą he wasn't himself; dwa razy dwa jest cztery two plus two is l. equals four.3. ( w zdaniach bezosobowych) (= zdarzać się) jest piękny dzień it's a beautiful day; był kwiecień it was April; było to dość dawno it was l. happened quite a long time ago; był do ciebie telefon you had a call; było już późno it was getting late; nie ma co jeść there's nothing to eat; będzie z godzinę temu, jak... it's been an hour since...; a co będzie ze mną? what will happen to me?; ciekaw jestem, co z niego będzie I'm curious (about) what will become of him; jeżeli tak jest if it is so; być może maybe, perhaps; co będzie, to będzie come what may; co było, to było let bygones be bygones; jakoś to (w końcu) będzie thing's will turn out fine (in the end); co ci jest? what's wrong l. the matter with you?; z tej mąki nie będzie chleba it's hopeless; nie może być that's impossible; jest już po nim it's too late for him; he's done for; he's a goner l. a has-been; co było, a nie jest, nie pisze się w rejestr what's done is done; tak jest! exactly!, precisely!, that's right; wojsk. yes, sir!; to jest (= czyli) that is; było nie było whatever happens; no matter what (happens).II.być2ipf.1. tylko będę będziesz itd. ( w formach czasu przyszłego) will (be); będę pamiętał o tym I'll remember that; dzieci będą w ogrodzie the kids will be in the garden; będziemy śpiewać kolędy we're going to sing carols.2. ( w formach strony biernej) dom był sprzedany za... the house was sold for...; jesteś obserwowany you are being watched; droga jest już naprawiona the road has been repaired.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > być
-
2 że
z, ze Ⅰ praep. 1. (przed określeniami miejsca) from (czegoś sth); (o pomieszczeniu, pojemniku) from, out of (czegoś sth); (o powierzchni) off (czegoś sth)- z Polski/ze Szkocji from Poland/Scotland- pamiątka z Japonii a souvenir from Japan- św. Franciszek z Asyżu St Francis of Assisi- jechać z Berlina do Warszawy to go from Berlin to Warsaw- wyszedł z domu o trzeciej he left home at three- wyjął pieniądze z portfela he took some money out of his wallet- zjechał na sankach z górki he went down the hill on a sledge- gwóźdź wystający z deski a nail sticking out of a plank- zdjął obraz ze ściany he took the picture off the wall- sprzątnęła brudne naczynia ze stołu she cleared the dirty dishes off the table- podniósł coś z podłogi he picked something up off the floor- zsiadł z konia he got off the horse2. (określający kierunek, stronę) from (czegoś sth)- hałasy dochodzące z góry noises coming from upstairs- widok z wieży kościoła the view from the church tower- z każdej strony a. ze wszystkich stron from all sides, from every side- z lewej/prawej strony (znajdować się) on a. to the left/right; (zbliżać się) from the left/right- z mojej lewej/prawej strony (tuż obok) by my left/right side; (nieco dalej) to my left/right- z tamtej strony brzeg jest bagnisty on the other side the shore is marshy- z przodu/tyłu at the front/back3. (określający źródło, pochodzenie) from (czegoś sth)- informacje pochodzące z dziennika telewizyjnego information from the TV News- dane z rocznika statystycznego data from a statistical yearbook- wiadomość z pewnej gazety information from a certain newspaper- znał jej adres z książki telefonicznej he knew her address from the telephone directory- wiem o tym z doświadczenia I know it from experience- z badań rynkowych wynika, że… from market research it emerges that…- dyrektor z wyboru/nominacji an elected/a nominated director- towary z importu imported goods- odrzuty z eksportu export rejects- znalazł sobie pracę z ogłoszenia he found a job through an ad4. (z określeniami czasu) from, of (czegoś sth)- zamek z XV wieku a castle (dating) from the 15th century- fotografie z lat szkolnych photographs from one’s school days- jego list z 12 maja his letter of 12 May- to jest rachunek za telefon z ubiegłego miesiąca this is the phone bill for a. from last month- z rana in the morning- z samego rana first thing in the morning5. (wskazuje na podstawę, wzór) from (czegoś sth)- rysunek z natury a drawing from nature- odpis z oryginału a duplicate of the original- wyrecytować coś z pamięci to recite sth from memory- przepisał dane z tablicy he copied down the data from the board6. (wskazuje na surowiec) of, from (czegoś sth)- z drzewa/ze stali of a. from wood/steel- zasmażka z mąki i wywaru a roux of a. from flour and stock- z czego to jest zrobione? what is it made of a. from?- wiązanka z czerwonych róż a bunch of red roses- sok z wiśni/malin cherry/raspberry juice- sałatka z pomidorów/selera a tomato/celery salad- dom wybudowany z cegieł a brick-built house7. (wskazuje na zbiór) of (kogoś/czegoś sb/sth)- któryś z nich/nas one of them/us- jeden z uczniów one of the pupils- żaden z nauczycieli none of the teachers- najstarszy/najmłodszy z nich the oldest/youngest of them- czy któryś z was go zna? do any of you know him?- czy coś z tego rozumiesz? do you understand any of that?8. (wskazuje na przyczynę stanu) out of, from (czegoś sth)- z radości/ze strachu out of joy/fear- z konieczności (out) of necessity- zemdleć z wyczerpania to faint from exhaustion- umrzeć z głodu die of starvation- wyszła za mąż z miłości she married for love a. out of love- udusił się z braku powietrza he suffocated through lack of air9 (wskazuje na stan początkowy) from (kogoś/czegoś sb/sth)- z nasion/pąków from seeds/buds- wyrosła z niej śliczna dziewczyna she grew into a very pretty girl- z majora awansował na pułkownika he was promoted from major to colonel- inflacja spadła z 10 do 8 procent inflation went down from 10 to 8 per cent- z niewinnej sprzeczki zrobiła się wielka awantura an innocent tiff turned into a big row pot.10 (wskazuje na cechę) znany/słynny z czegoś well-known/famous for sth- miasto słynie z zabytkowych budowli the town is famous for its historic buildings- z oczu jest podobna do matki her eyes are like her mother’s- ze sposobu bycia przypominał ojca he resembled his father in manner11 (wskazuje na natężenie) z całego serca with all one’s heart- ze wszystkich sił with all one’s might- z całą dokładnością with the utmost accuracy- podkreślić z całą mocą to emphasize most strongly- z grubsza roughly- z lekka lightly- z rzadka rarely, seldom- z uwagą attentively- z wysiłkiem with (an) effort12 (wskazuje na element całości) with (kimś/czymś sb/sth)- kawa z mlekiem coffee with milk- dom z ogrodem a house with a garden- dziewczyna z niebieskimi oczami a girl with blue eyes- matka z dzieckiem na ręku a mother carrying a. with a baby in her arms- samolot ze stu osobami na pokładzie a plane with a hundred people on board- chleb z masłem bread and butter- mieszkanie z umeblowaniem a furnished flat- sklep z używaną odzieżą a second-hand clothes shop- deszcz ze śniegiem sleet- podróżowała z mężem i dwojgiem dzieci she travelled with her husband and two children- dyskutował z synem he was arguing with his son- rozstał się ze swą przyjaciółką he parted with his girlfriend- zaprzyjaźniła się z nim dwa lata temu she became friendly with him two years ago- pójdziesz z nami do kina? are you going to the cinema with us?- wyszedł na spacer z psem he took the dog for a walk- porozmawiam z nim o tym jutro I’ll talk to him about it tomorrow13 (wskazuje na sposób) with (czymś sth)- z niedowierzaniem/ze zdumieniem in a. with disbelief/astonishment- okno zamknęło się z trzaskiem the window closed with a bang- obudził się z bólem głowy he woke up with a headache- leżał na trawie z rękami pod głową he was lying on the grass with his hands behind his head- płynąć z wiatrem/prądem to sail with the wind/current14 (wskazuje na cel) pójść do kogoś z prośbą o radę to go to sb to request advice- pośpieszyć komuś z pomocą to go to sb’s aid- pojechał do Niemiec z wykładami he went to Germany on a lecture tour15 (wskazuje na współzależność) with (czymś sth)- z wiekiem with age- wraz ze wzrostem ciśnienia with the growth of a. in pressure- z czasem with a. in time- z upływem czasu with the passing of time- z każdym dniem/rokiem with each passing day/year16 (z określeniami pory) with (czymś sth)- z końcem/początkiem sierpnia at the end/beginning of August- z nadejściem lata with the approach of summer17 (eliptyczne) about (kimś/czymś sb/sth)- co z artykułem? what about the article?- co się z tobą działo? what have you been doing with yourself?- co zrobić z tymi szmatami? what shall I do with these rags?- z babcią jest źle, znowu miała atak Granny’s not well, she’s had another seizure18 (w przysłówkach) literatura zwana z angielska science fiction literature known by the English name of science fiction- ubrany z niemiecka dressed in German style- mówił trochę z cudzoziemska he spoke with a slight foreign accentⅡ part. around, about- zajęło mi to z godzinę it took me around an hour- miał ze czterdzieści lat he was around forty* * ** * *I.że1conj.1. ( wprowadza zdanie podrzędne rozwijające treść) that; ona mówi, że on nie przyjdzie she says (that) he won't come; wiem, że to niemożliwe I know (that) it's impossible.2. (wprowadza zdanie podrzędne wyrażające przyczynę, uzasadnienie) as, because, for; nie zrobię tego dlatego, że już ci nie wierzę I won't do it because I don't trust you anymore.3. ( wprowadza zdanie podrzędne wyrażające skutek) so... that; był tak zmęczony, że ledwie szedł he was so tired that he could hardly walk.4. ( w związkach wyrazowych) mimo że l. tyle że despite the fact that, in spite of the fact that; nadal był zdrów, tyle że się postarzał he was still in good health, except (for the fact) that he grew old.II.że2particle1. ( rozpoczyna zdanie) że też o tym nie wiedziałam! I wish I had known; że już nie wspomnę... let alone...; że tak powiem so to say, so to speak; że już nie wspomnę o X never mind X, not to mention X.2. ( w składzie wyrażeń o charakterze spójnikowym lub modalnym) although, nevertheless; mimo że był chory, poszedł do szkoły although he was sick he went to school, he was sick, nevertheless he went to school; omalże almost; tylko że only.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > że
-
3 rok
Ⅰ m (G roku, N pl lata) 1. (jednostka rachuby czasu) year- rok bieżący/miniony a. przeszły a. zeszły/przyszły the current/past a. last/next year- dobry/zły/tragiczny rok a good/bad/tragic year- rok urodzenia the year of birth- jestem z 1949 roku I was born in 1949- to się wydarzyło w roku 1965 it happened in 1965- w tym roku pojedziemy do Włoch/zaczniemy budowę domu we’re going to Italy/starting to build a house this year- odwiedzam/zapraszam ich co rok a. co roku a. rok w rok I go to visit them/I invite them every year- raz do a. w roku wyjeżdża na wakacje/chodzi do dentysty once a year she would go on holiday/visit a dentist- dzieci przychodziły na świat rok po roku children came into the world year in year out- powierzchnia/liczba mieszkańców wyspy maleje z roku na rok a. z każdym rokiem the surface area/population of the island is getting smaller by the year- w ciągu tego roku/ostatnich lat udało mi się zaoszczędzić trochę pieniędzy within this year/the last few years I managed to put by some money- lata trzydzieste/pięćdziesiąte the thirties/fifties- akcja powieści rozgrywa się w latach czterdziestych XVIII wieku the action of the novel is set in the 1740s- w połowie lat osiemdziesiątych sytuacja zmieniła się in the mid-80s the situation changed2. (każde kolejne 365 dni) year- ile masz lat? how old are you?- jutro zaczynasz trzydziesty pierwszy rok życia tomorrow you’ll be thirty one- Basia wygląda/nie wygląda na swoje lata Basia certainly looks/doesn’t look her age- kobiety lubią ujmować sobie lat women like to deduct a few years from their age- nie dodawaj sobie lat don’t exaggerate your age- między nimi jest rok różnicy there’s a year’s difference between them- szkoda, że nie przyjechaliście rok/kilka lat wcześniej it’s a pity you didn’t come a year/a few years earlier- to było chyba dwa lata temu, a może przed rokiem I think it was two years ago, or maybe just a year- jutro upływa rok od jego śmierci/przyjazdu it’s a year tomorrow since his death/arrival- został skazany na pięć lat więzienia he was sentenced to five years imprisonment- minęło trzy i pół roku od tamtego wydarzenia three years and six months have passed since that event- minęło już trzy i pół roku odkąd tu mieszkamy we’ve been living here for three and a half years- za rok wychodzę za mąż I’m getting married in a year a. year’s time- za trzy lata skończy studia he will have finished his studies in three years- w rok po ślubie urodziła bliźniaki a year after getting married she had twins- lata mijają a. płyną the years pass- już rok z okładem a. z czymś temu obiecał do mnie zadzwonić a year or so a. just over a year ago he promised to phone me- sprowadziliśmy się tu przed dwoma laty we moved here two years ago3. Uniw. year- niższe/wyższe lata junior/senior years- jestem na trzecim roku prawa I’m in my third year of law- byliśmy na jednym roku we were in the same year- (po)zostać na drugi rok a. powtarzać rok to repeat a year of the course of study- przez chorobę stracił rok because of his illness he missed a year of his course of study4. (studenci) year- kolega z roku a colleague from the same class a. year at university- bal dla trzeciego roku a ball for the third year studentsⅡ lata plt (długi nieokreślony odcinek czasu) od lat for years- dyskusja/konflikt trwa od lat the discussion/conflict has lasted for years- na lata for years- to inwestycja/praca na lata this is an investment/work for years- ten odkurzacz starczy ci na lata this vacuum cleaner will last you for years- po latach years later- po latach przeczytałam tę książkę na nowo/ponownie odwiedziłam to miasto years later I reread that book/revisited that town- latami a. przez długie lata for years- latami a. przez lata marzyliśmy o własnym domu/podróży dookoła świata for years we dreamt of our own house/travelling around the world- przed laty a. dawnymi laty years ago- przed laty a. dawnymi laty była tu cukiernia years ago there was a cake shop here- z latami a. z biegiem lat with the years- z latami a. z biegiem lat nasza znajomość zmieniła się w przyjaźń with the years our acquaintanceship developed into friendship- ostatnimi laty over recent years- ostatnimi laty bardzo się postarzała in recent years she has really aged- od niepamiętnych lat from time immemorial- znamy się od niepamiętnych lat we’ve known each other for ages- rok bazowy Fin. base year- rok finansowy Fin. fiscal a. financial year- rok gospodarczy Ekon. production year- rok gwiazdowy Astron. sidereal year- rok jubileuszowy jubilee year- rok kalendarzowy calendar year- rok obrachunkowy Ekon. financial year- rok pański Anno Domini, AD- roku pańskiego 1812. the year of our Lord, 1812- rok podatkowy Fin. tax year- rok przestępny leap year- rok szkolny Szkol. school year- rok świetlny Astron. light year- rok zerowy Uniw. foundation year, pre-freshman year US- rok zwrotnikowy Astron. solar year, tropical year- lata dziecinne childhood- lata młodzieńcze youth- lata dojrzałe adulthood- lata podeszłe old age- lata matuzalowe a. matuzalemowe advanced years- Rok Święty Relig. Holy Year■ Nowy Rok the New Year- Szczęśliwego Nowego Roku! A Happy New Year!- Do siego roku! A Happy New Year!- mieć swoje lata to be no spring chicken pot.- Sto lat! (formuła życzeń urodzinowych) many happy returns (of the day); (piosenka śpiewana jubilatom) ≈ For he’s/she’s a jolly good fellow!* * *( decl like nt in pl) yearw zeszłym/przyszłym roku — last/next year
rok szkolny/akademicki — school/academic year
z roku na rok — year in, year out
* * *mipl. lata Gen. lat year; co rok(u) every year, annually; raz do roku l. raz na rok once a year; dwa razy do roku twice a year; ponad rok (temu) over one l. a year (ago); przez cały rok all year long; przez okrągły rok all the year round; rok temu a year ago; rok po roku l. z roku na rok year in, year out; pod koniec roku at the end of the year, towards the end of the year; przed upływem roku before the year is out; w lutym/kwietniu zeszłego/przyszłego roku last/next February/April; w nadchodzącym roku in the coming year; w piętnastym roku życia at fifteen (years old); w połowie roku at midyear; dobry rok (dla czegoś) vintage year (for sth); rok akademicki academic year; rok budżetowy budget year; rok finansowy l. obrachunkowy financial year; rok kalendarzowy calendar year; rok podatkowy tax year; rok przestępny leap year, bissextile; rok szkolny school year; rok świetlny astron. light year; Rok Święty Holy Year; rok zwrotnikowy astronomical year, solar year; rok zwykły (= nieprzestępny) common year; nowy rok (= nadchodzący l. niedawno rozpoczęty) New Year; Nowy Rok ( 1 stycznia) New Year's Day; powitać nowy rok see in the New Year; Szczęśliwego Nowego Roku! Happy New Year!; Roku Pańskiego Anno Domini, in the year of our Lord; pora roku season; minął rok a year passed; por. lata.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > rok
-
4 jeszcze
Ⅰ adv. (o stanie trwającym) still; (z przeczeniem) yet- jeszcze spał, kiedy przyszli he was still asleep when they came- muszę jeszcze odrobić lekcje I’ve still got some homework to do- ciasto podajemy jeszcze ciepłe serve the cake while still warm- jesteś jeszcze młody you’re young yet a. still young- zostańcie jeszcze stay a bit longer- jeszcze nie not yet- jeszcze nie wiem I don’t know yet- jeszcze nie skończyłem I haven’t finished yetⅡ part. 1. (nie dalej jak) still, only- jeszcze wczoraj padał śnieg it was still snowing yesterday- jeszcze w połowie listopada budżet nie był zatwierdzony in mid November the budget still hadn’t been approved- jeszcze dwa lata temu only two years ago- była tu jeszcze przed chwilą she was here only a minute ago- domy, w których jeszcze niedawno mieszkali ludzie houses inhabited only a. until quite recently- jeszcze na kilometr przed metą as much as a kilometre before the finishing line2. (już) still; (tak dawno jak) as early as, as far back as- poznali się jeszcze jako dzieci they met when they were still children- jego list dostałam jeszcze w maju I received his letter as early as May- jeszcze w średniowieczu as far back as a. as early as the Middle Ages- rzeźby te pochodzą jeszcze z czasów rzymskich these sculptures date as far back as a. date back to Roman times3. (dodatkowo, ponadto) still, more- mamy jeszcze mnóstwo czasu we still have plenty of time- jeszcze tylko pięć kilometrów i jesteśmy w domu just five more kilometres a. another five kilometres and we’ll be home- dostał jeszcze dwie nagrody he received two more a. another two prizes- daj mi jeszcze trochę czasu give me a little a. a bit more time- jeszcze chwila i spadłby z drabiny a second or two more and he would have fallen off the ladder- czy są jeszcze jakieś pytania? are there any more questions?- czy chcesz jeszcze coś powiedzieć? did a. do you want to say anything more?- dzwoniła jeszcze twoja siostra your sister rang a. called, too- jeszcze raz one more time, once more a. again- kto/co jeszcze? who/what else?- kogo jeszcze tam widziałeś? who else did you see there?- gdzie jeszcze byłeś? where else did you go?- przypomniałem sobie coś jeszcze I remembered something else a. more- nie dość że…, to jeszcze … not only…, but…- nie dość, że (jest) przystojny, to jeszcze bogaty he’s not only good-looking, but rich into the bargain- nie dość, że się spóźnił, ale jeszcze zachowywał się okropnie not only was he late, but he also behaved abominably4. (nawet) even, still- jeszcze większy/cięższy even a. still bigger/heavier- jeszcze lepiej/gorzej even a. still better/worse- dziś jest jeszcze chłodniej niż wczoraj today it’s even colder than yesterday- jeszcze dziś widuje się takie samochody you can still see such cars today5. pot. (stosunkowo) even- te róże są jeszcze najładniejsze ze wszystkich these roses are the prettiest of the (whole) lot pot.6. (zapowiedź) one day, one of these days- jeszcze będziesz z niej dumny one of these days a. one day you’ll be proud of her- jeszcze pożałujesz! one day a. one of these days you’ll be sorry!- jeszcze jak and how! pot.- „czy on jest przystojny?” – „jeszcze jak!” ‘is he good looking?’ – ‘he sure is!’ pot.- „warto to kupić?” – „jeszcze jak warto!” ‘is this worth buying?’ – ‘it certainly is!’* * *part( wciąż) still; ( z przeczeniem) yet; ( ze stopniem wyższym) evenjeszcze lepszy/gorszy — even better/worse
kto/co jeszcze? — who/what else?
czy ktoś/coś jeszcze? — anybody/anything else?
jeszcze raz — one more time, once again
* * *particle1. (= wciąż) still; był już niemłody, ale jeszcze w pełni sił he wasn't young, but still going strong.2. (= ponownie) more, again; jeszcze jeden one more; another one; jeszcze raz one more time, once again; jeszcze się zobaczymy we'll meet again; jeszcze trochę herbaty? (would you like some) more tea?; muszę poczekać jeszcze kilka dni I have to wait a few more days.3. (= nawet) even; jest jeszcze lepsze niż wczoraj it's even better than yesterday; jeszcze teraz wzdrygam się, jak o tym pomyślę even now I shudder when I think of it; poznaliśmy się jeszcze przed studiami we met even before college.4. (= poza tym) else; kto jeszcze? who else?; Bóg wie, co jeszcze God only knows what else.5. yet; jeszcze cię dopadnę I'll get you yet; jeszcze jeden yet another; jeszcze nie not yet; jeszcze nie skończyłem książki I haven't finished the book yet; jeszcze nigdy never yet, never before; nie odchodź jeszcze don't go yet; jeszcze nie teraz not now; jeszcze zaczekaj hold on, wait a minute.6. ( w utartych zwrotach) jeszcze czego! pot. like hell I will l. would; jeszcze tego brakowało! I should think not!; that would be the limit!; jeszcze jak! and how!; I'd love to!; I sure do l. will (etc.); jeszcze śmiesz pytać! how dare you ask!; jeszcze do niedawna until recently.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > jeszcze
-
5 późn|o
Ⅰ adv. grad. [obudzić się, wracać, kłaść się] late- jest już późno, chodźmy spać it’s late, let’s go to bed- „jest już północ” – „aż tak późno?” ‘it’s midnight’ – ‘(is it) as late as that?’- pośpiesz się, robi się późno hurry up, it’s getting late- jest później niż sądziłem it’s later than I thought- późno po południu/wieczorem late in the afternoon/in the evening- do domu wrócił późno w nocy he came home late at night- późno chodził spać/wstawał he kept late hours/was a late riser- lubiła późno wstawać she liked sleeping in a. getting up late- obudził się później niż zwykle he woke up later than usual- późno jadłem śniadanie I had a late breakfast- późno się ożenił he married late (in life)- ona wychodzi do pracy najpóźniej ze wszystkich she’s the last to leave for work- Wielkanoc wypada w tym roku późno Easter is late this year- spektakl zaczyna się późno the show doesn’t start till late- zebranie zaczęło się później niż planowano the meeting began later than planned- za a. zbyt późno too late- teraz za późno na żale it’s too late to be sorry- przybył na miejsce o pięć minut za późno he arrived five minutes too late- trochę za późno, żeby zmieniać zdanie it’s a bit late in the day a. in the game US to change your/my mind- jeszcze nie jest za późno, żeby z nią porozmawiać it isn’t too late to talk to herⅡ później adv. comp. later (on), afterwards GB, afterward US, then- dwa lata/trzy tygodnie później two years/three weeks later- tydzień/rok później the following week/year, a week/a year later- później tego samego dnia later that day- najpierw lekcje, później zabawa first your homework, and then you can play- powiem ci później I’ll tell you later a. afterwards- później tego żałowałem I regretted it later a. afterwards- wrócę nie później niż o 6 wieczorem/we wtorek I’ll be back not a. no later than (at) 6 p.m./on Tuesday- odłożyć coś na później (pracę, zadanie) to put off sth a. put sth off until a. till later- odłożył lekcje na później he put off doing his homework- nie odkładaj tego na później don’t put it off until later- zostawię sobie to ciastko na później I’ll leave this cake for laterⅢ najpóźniej part. [wyjechać, oddać] at the latest- wrócę w czwartek, najpóźniej w piątek I’ll be back on Thursday, Friday at the latest- najpóźniej do dziesiątego by the tenth at the (very) latest- jak najpóźniej as late as possibleⅣ do późna adv. till late- pracować do późna/do późna w nocy to work late/late into the nightⅤ późno- w wyrazach złożonych late-- kościół późnogotycki/późnoromański a late-Gothic/-Romanesque church- późnowiosenne przymrozki late spring frosts- długie późnozimowe wieczory long nights in late winter■ prędzej a. wcześniej czy później sooner or later- kto późno przychodzi, (ten) sam sobie szkodzi przysł. ≈ latecomers lose out, first come, first servedThe New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > późn|o
-
6 ona
pron. 1. (o osobie) (jako podmiot) she; (w pozostałych przypadkach) her- ona ma już dwa lata she’s two years old now- nic jej nie mów o tym don’t tell her anything about it- jej tu nie ma she’s not here2. (o zwierzęciu, przedmiocie, pojęciu) it- gdzie jest gazeta? przeczytałeś już ją? where’s the paper? have you finished reading it?* * *pron(o człowieku: w pozycji podmiotu) she; ( w innych pozycjach) her; (o zwierzęciu, przedmiocie, pojęciu) it* * *I.ona1pron.Gen. i Dat. jej l. niej Acc. ją Ins. nią Loc. niej pl. one Gen. ich l. nich Dat. im l. nim Acc. je l. nie Ins. nimi Loc. nich she; her; it; ona jedna mogła to zrobić she's the only one who could have done it; jak to ona what do you mean it's her?; a niech ją! damn her!; patrzcie ją! look at her!; Jej Magnificencja Rector Magnificus; Jej Ekscelencja Her Excellency; Jej Wysokość Her Highness; Jej Królewska Mość Her Majesty the Queen, Her Royal Highness.II.ona2a.(= tamta) arch. this, that; onej godziny long time ago.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > ona
-
7 dopiero
Ⅰ part. 1. (nie wcześniej) only, not until a. till- wyjeżdżam dopiero jutro I’m not leaving till tomorrow- dopiero wczoraj/w zeszłym tygodniu only yesterday/last week- dopiero teraz/wtedy only now/then- dopiero wtedy zrozumiałam it was only then that I understood- dopiero wtedy, gdy only when- zauważył, że zgubił parasol dopiero wtedy, gdy dotarł na dworzec only when he got to the station did he notice that he’d lost his umbrella- wróci dopiero za dwa tygodnie he won’t be back for (another) two weeks- dopiero co only just- dopiero co wstała she’s only just got up- dopiero co kupiony płaszcz a newly bought coat2. (nie nikt inny) only- dopiero ojciec pożyczył jej pieniądze no one but her father lent her money3. (zaledwie) only, just- ona ma dopiero dwa lata she’s only two- woda jest dopiero letnia the water’s just lukewarmⅡ part. a to dopiero! well, I never!- to dopiero pech! that really is bad luck!- a to ci dopiero historia! what a turn-up (for the books)! GB pot.- poczekaj, wróci ojciec, dopiero ci się dostanie you just wait till father gets back, you’ll be (in) for it GB pot.Ⅲ a co a. cóż dopiero let alone, to say nothing of- jest za słaba, żeby stanąć, a co dopiero chodzić she’s too weak to stand, let alone walk- w październiku bywa już zimno, a co dopiero w grudniu it gets cold enough in October, let alone December* * *adv( tylko) just, only; ( nie wcześniej niż) onlydopiero co — ( przed chwilą) only just
* * *particleonly; not... until; wrócę dopiero po północy I won't be back until after midnight; dopiero co just now, a moment ago; Br. only just; dopiero teraz/niedawno/wtedy only now/recently/then; dopiero wtedy zrozumiałem only then did I understand, it was only then that I understood; nabożeństwo dopiero się zaczęło, gdy... the service had hardly begun when...; najgorsze dopiero będzie the worst is yet to come; przeczytałem dopiero połowę książki I've only read half of the book; przyjadę dopiero za tydzień I'm not coming for another week; przyjechałem dopiero wczoraj wieczorem I only got here last night, I got here just last night; znaleziono ją dopiero następnego dnia she wasn't found until the following l. next day; koleje znacjonalizowano dopiero po wojnie the railways were not nationalized until after the war; to dopiero druga it's only two o'clock.int.a co dopiero let alone, not to mention; dobrze jest mieć samochód, a co dopiero mercedesa it's great to have a car, let alone a Mercedes, it's great to have a car, not to mention a Mercedes; a to dopiero! goodness me!, well I never!; Br. blimey!The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > dopiero
-
8 gdy
conj. 1. (o jednoczesnym zdarzeniu) when, as- ściemniało się, gdy wrócili do domu it was getting dark when they got back home- gdy wkręcała żarówkę, ktoś zadzwonił do drzwi when a. as she was screwing in a new light bulb, someone rang the bell- odwiedzę cię, gdy będę w mieście I’ll come and see you when I’m in town- podczas gdy while; (w przeciwstawieniu) whereas- podczas gdy rozmawiali while they were talking- on lubi koty, podczas gdy ja wolę psy he likes cats while a. whereas I prefer dogs2. (o wcześniejszym wydarzeniu) when, after- przyjdę do ciebie, gdy skończę pracę I’ll come and see you when a. after I finish work- gdy tylko as soon as- gdy tylko pies usłyszał hałas, schował się pod łóżkiem as soon as the dog heard the noise, he hid under the bed- gdy tylko ona przyjedzie, zaraz do ciebie zadzwonię I’ll phone you as soon as she gets here3. (rozwijające) when- lata, gdy mógł pracować całe noce the years when he could work all night long- z chwilą, gdy wylądowali w Rzymie the moment they touched down in Rome- teraz, gdy jesteś już żonaty… now that you are a married man…- wtedy, gdy mnie zobaczył… when he saw me…4. (określające warunek) when- ona otrzyma dyplom, gdy złoży ostatni egzamin she’ll receive her diploma when she passes her last exam■ gdy chodzi o niego/to when it comes to him/that, as far as he’s/that’s concerned- gdy mowa o nim/tym as to him/that, as far as he’s/that’s concerned- wtedy i tylko wtedy, gdy only when* * *conj( kiedy) when, asspała już, gdy wróciłem — she was asleep when I returned
podczas gdy — ( (wtedy) kiedy) while; ( natomiast) whereas
teraz, gdy... — now that..., ( jeżeli) when
gdy raz zaczniesz, nie wolno ci przerwać — once you start you mustn't stop
* * *conj.1. ( wprowadza zdanie okolicznikowe czasu) when; ( także) as soon as; obudziłem się, gdy było już jasno I awoke when it became light; zadzwonię do ciebie, gdy tylko będę mógł I'll call you as soon as I can; były to czasy, gdy kobiety chodziły w długich sukniach they were the days when women wore long dresses; teraz gdy już wszyscy jesteśmy razem now that we're all together.2. (= jeżeli) if; gdy chcesz oglądać program satelitarny, musisz przełączyć kanał if you want to watch something on satellite, you'll have to change the channel.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > gdy
-
9 jak
I 1. pron( w pytaniach) howjak dużo? — how much/many?
jak się masz? — how are you? (BRIT), how are you doing? (US)
jak wyglądam? — świetnie! — how do I look? — great!
jak się robi omlet? — how do you lub how does one make an omelette?
jak mu tam? — what-d'you-call-him?, what's-his-name? ( w zdaniach względnych)
zrobiłem, jak chciałeś — I did as you wanted
nie wiem, jak to zrobić — I don't know how to do it
2. conjnie wiem, jak ona wygląda — I don't know what she looks like ( w jakim stopniu)
( w porównaniach) astak jak... — (just) like...
jak go zobaczysz, pozdrów go — when you see him, say hello from me
widziałem (ją), jak wychodziła z biura — I saw her leave lub leaving the office
minęły już dwa lata, jak wyjechał — two years have passed since he left, ( jeśli) if, when
jak nie chcesz jechać, możesz zostać z nami — you can stay with us if you don't want to go
3. partjak nie dziś, to jutro — if not today then tomorrow
jak najlepiej/najszybciej — as well/soon as possible
II - ka; -ki; instr sg - kiem; m; ZOOLjak gdyby — as if, as though
* * *I.jak1adv. i conj.1. ( w pytaniach) how; jak dawno? how long ago?; jak daleko? how far?; jak długo? how long?; jak mu tam? what was his name?, what's his name?; jak ona wygląda? what does she look like?; jak się czujesz? how are you feeling; jak to? how so?, how do you mean?2. ( w pytaniach o instrukcje) how do I..., how does one...; jak dojść do dworca? how do I get to the station?; jak po niemiecku powiedzieć „dziękuję”? how do you say “thank you” in German?; jak się robi bigos? how do you make bigos?; jak to włączyć? how do you turn this thing on?; jak jej o czymś takim powiedzieć? how does/should one tell her about something like this?3. ( w zdaniach podrzędnych) how, as; wiem, jak to działa I know how this works; jest (akurat) takie, jak lubisz it's just the way you like it; nie wiem, jak wam podziękować I don't know how I can (ever) thank you.4. ( w wykrzyknieniach) how; jak tu cicho! how quiet (this place is)!; jak pięknie śpiewasz! how beautifully you sing!, what a great singer you are!5. (= kiedy, w chwili gdy) when; dam ci znać, jak przyjdzie/zadzwoni I'll let you know when she comes/calls; jak tylko... as soon as..., directly...6. (= jeśli) if; jak nie if not, unless; jak nie przestaniesz, (to)... if you don't stop..., unless you stop...; kto, jak nie ja/ty/my/on/ona who, if not me/you/ |us/him/her; jak nie teraz, to kiedy? if not now, when?7. (= dopóki) as long as; jak świat światem as long as the world keeps turning; jak żyję, nie widziałem czegoś takiego I've never seen brzydki jak noc (as) ugly as sin, butt ugly; (niezłe) jak na niego (not bad) for him; zimny jak lód (as) cold as ice; serce jak kamień heart of stone.9. (= dokąd) as far as; jak okiem sięgnąć as far as the eye can see.10. (z przymiotnikiem l. przysłówkiem w stopniu najwyższym) as... as possible; jak najprędzej/najszybciej/najlepiej as soon/fast/well as possible; jak najwięcej ( z rzeczownikiem w liczbie pojedynczej) as much as possible; ( z rzeczownikiem w liczbie mnogiej) as many as possible.11. jak gdyby as if, as though, like; patrzył tylko, jak gdyby nie rozumiał he just stared as if he didn't understand.13. byle jak (= niestarannie) crudely, anything like it.8. ( przy porównaniach) as, for; any old way, any which way; (= słabo, źle) badly, poorly.14. ( w innych zwrotach) czuć się jak u siebie w domu feel at home; jak amen w pacierzu sure as death; jak Boga kocham! I swear to God!, honest to God!; jak cię widzą, tak cię piszą fine feathers make fine birds; jak jeden mąż as one (man); with one accord; (wszystko) idzie jak z płatka everything is coming up roses; jak po maśle smoothly; nie ma jak w domu (there's) no place like home; home sweet home; tak jak zawsze same as usual.II.jak2mazool. yak ( Bos grunniens).The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > jak
-
10 sam1
Ⅰ adj. 1. (bez pomocy) (by) oneself- sam to zrobiłeś? did you do it (by) yourself?- drzwi same się zamknęły the door closed on its own- samo się zagoi it’ll heal by itself- samo się nie zrobi it won’t get done by itself- musicie sami zdecydować you have to a. must decide for yourselves- „jak samemu zbudować dom?” ‘how to build one’s own house?’- sam z siebie of one’s own accord, without being asked- (ona) sama z siebie nigdy nie zabiera głosu she never speaks up of her own accord a. without being asked- nic nie dzieje się samo z siebie nothing happens by itself a. without a reason- wszystko zawdzięczam samemu sobie I owe everything to my own efforts- włosy jej się same kręcą her hair curls naturally2. (samotny) alone, by oneself- był sam w domu he was alone a. on his own at home- nie wolno jej samej wychodzić na ulicę she is not allowed to go out by herself a. on her own- trudno jest żyć człowiekowi samemu it’s difficult a. hard living on your own a. living alone- sam jeden all alone, all by oneself- po śmierci rodziców została sama jedna when her parents died she was left on her own a. all alone- słowo „bohater” pisze się przez sam h, nie przez ch the word ‘bohater’ is spelt with an h, not ch- mieli same córki they had only daughters- same nieszczęścia nas spotykają we’ve had a. met with nothing but trouble- same zdolności nie wystarczą talent alone is not enough- mówić prawdę, samą prawdę i tylko prawdę to tell the truth, the whole truth, and nothing but the truth- w samym środku in the very centre, right in the middle- na samym początku/końcu at the very beginning/end- na samej górze/na samym dole at the very top/bottom, right at the top/bottom- dom nad samym morzem a house right on the sea- gałęzie zwisające do samej ziemi branches hanging right down to the ground- w samo południe at midday, at high noon- do samego rana right through to the morning5. (jako podkreślenie) oneself- sam sobie przeczysz you’re contradicting yourself- sama tak powiedziała she said so herself- sami sobie są winni they’ve only got themselves to blame- mnie samego to zaskoczyło I was surprised myself- samo miasto niczym szczególnym się nie wyróżnia the town itself is nothing special- sam widzisz you can see for yourself- sama widzisz, że to nie takie proste see, it’s not that easy- sam zobacz see a. look for yourself- sam powiedz you tell me- sami powiedzcie, czy nie mam racji you tell me if a. that I’m wrong6. (wskazuje na najwyższe miejsce w hierarchii) oneself- widziałem samego prezydenta I saw the president himself7. (wskazuje na przyczynę) mere, very- na samą myśl o tym chce mi się płakać the mere a. very thought of it makes me want to cry- od samego zapachu robiło mu się niedobrze the very smell (of it) made him sickⅡ pron. taki sam the same- mamy takie same pióra we’ve got the same a. identical pens- (on) ma taki sam kolor włosów jak jego brat his hair is the same colour as his brother’s- twój kapelusz jest prawie taki sam jak mój your hat is practically the same as mine- wszyscy mężczyźni są tacy sami all men are the same a. alike- ten sam the same- byli w tym samym wieku they were the same age- ta sama kobieta, którą widziałem wczoraj the same woman (as a. that) I met yesterday- Paryż jest wciąż ten sam Paris is just a. still the same- to samo the same- to samo dotyczy ciebie the same applies to you- poproszę jeszcze raz to samo! (the) same again please!- zrób to samo co wujek do the same as uncle (did)- jeden i ten sam one and the same- to jedna i ta sama osoba they are one and the same person- jedno i to samo one and the same thing- odwaga i brawura to nie jedno i to samo bravery and foolhardiness are not the same thing- tak samo [traktować, uważać] the same- tak samo będzie i tym razem it’ll be the same this time- tak samo jak dwa lata temu just the same as two years ago- są tak samo winni they are equally guilty- zniknął tak samo nagle, jak się pojawił he vanished just as unexpectedly as he had appeared- „muszę już iść” – „ja tak samo” ‘I’ve got to go’ – ‘me too’- tyle samo (z policzalnymi) the same number, just as many; (z niepoliczalnymi) the same amount, just as much- tyle samo pracowników, co rok temu the same number of a. just as many workers as last year- tyle samo prawdy, ile kłamstwa the same amount of truth as lies- mają tyle samo lat they’re (of) the same age■ maleńkie sam na sam z kimś a little tête-à-tête with sb- porozmawiać z kimś sam na sam to talk to sb one-on-one- marzył, żeby zostać z nią sam na sam he dreamt of being alone with her- sam nie zje i drugiemu nie da przysł. (she’s/he’s) a dog in the manger- klimat, który sam przez się jest czynnikiem leczniczym the climate, which is itself a healing factor- takie nastawienie jest samo przez się zrozumiałe taken by itself such an attitude is understandable- to się rozumie samo przez się! it goes without saying!- rozumie się samo przez się, że… that goes without saying that…- samw sobie in itself- dla niego praca jest celem samym w sobie work for him is an end in itself- ten dokument sam w sobie nie stanowi dowodu in and of itself the document does not constitute evidence książk.- tym samym in the process- uzyskał obywatelstwo polskie, a tym samym prawo ubiegania się o to stanowisko he acquired Polish citizenship, thus a. thereby gaining the right to apply for the postThe New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > sam1
-
11 jak
jak [jak],1.\jak wysoko? wie hoch?\jak długo? wie lang[e]?\jak się masz? wie geht es dir?\jak się obsługuje ten program? wie bedient man dieses Programm?co i \jak was und wie?nie wiem, \jak długo to potrwa ich weiß nicht, wie lange das dauern wirdnie wiem, \jak sobie z tym poradzę ich weiß nicht, wie ich damit zurechtkommenie wiadomo \jak [ lub nie wiedzieć \jak] keiner weiß, wie\jak szybko! wie schnell!II. conj1) ( w porównaniach) wiewłosy czarne \jak heban Haare, schwarz wie Ebenholzza niski \jak na koszykarza zu klein für einen Basketballspielerkto \jak kto, ale nie on jeder, aber doch nicht ertak \jak... [genau]so wie...tak..., \jak... so..., wie...\jak..., tak... wie..., so...2) ( przy wymienianiu)takie drzewa \jak grusze i jabłonie solche Bäume wie Birn- und Apfelbäume3) (pot: kiedy)\jak tylko sobald, wenn\jak go spotkasz, pozdrów go wenn du ihn siehst, bestell ihm schöne Grüße [von mir]widziałem [go], \jak przechodził przez ulicę ich habe ihn gesehen, wie er auf die andere Straßenseite gegangen istminęły już dwa lata, \jak wyemigrował es sind schon zwei Jahre her, seit er ausgewandert ist4) (pot: jeśli) wenn\jak nie masz ochoty, to nie musisz wenn du keine Lust hast, musst du nicht\jak nie w tym roku, to w przyszłym wenn nicht in diesem Jahr, dann im nächstenkto \jak nie my? wer sonst, wenn nicht wir?III. part1) ( wzmocnienie)\jak najlepiej aufs Beste, bestens\jak najwięcej möglichst viel\jak to? wieso?\jak gdyby als ob\jak bądź irgendwie\jak najbardziej! selbstverständlich!\jak nic! sicher[lich]! -
12 na
praep. 1. (wskazuje na kontakt z powierzchnią) [znajdować się] on- na stole/kanapie/krześle on the table/sofa/chair- na ścianie/drzwiach on the wall/door- na Ziemi/Księżycu on the Earth/Moon- na niebie in the sky- na jeziorze/rzece on the lake/river- na morzu at sea- na zdjęciu/obrazie (jako temat) in a photo/picture- na środku czegoś in the middle a. centre of sth- na początku/końcu czegoś at the beginning/end of sth- rana na nodze a wound on a a. in the leg- mieć na sobie marynarkę/płaszcz to be wearing a jacket/coat- nosiła pierścionek na małym palcu, a na szyi korale she had a ring on her little finger and beads (a)round her neck- włóż płaszcz na sweter put your coat on over your sweater2. (wskazuje na pomieszczenie, miejsce) at, in- na stadionie at the stadium- na korytarzu in the corridor- na ulicy in the street, outside- na ulicy Klonowej in a. on Klonowa Street- na dworcu/przystanku autobusowym at the station/bus stop- na staromiejskim rynku in the Old Town marketplace- na wschodzie/południu in the East/South- na Bliskim Wschodzie in the Middle East- na Ukrainie/Węgrzech in (the) Ukraine/in Hungary- na Śląsku/Mazowszu in Silesia/Mazovia- na wyspie/Borneo on an island/in Borneo- na wsi in the country- na uniwersytecie at (the) university/in the university- na wykładzie/przedstawieniu at a lecture/performance- na górze/dole (wysokość) at the top/bottom; (w budynku) upstairs/downstairs3. (wskazuje na kierunek) [pójść, prowadzić] to- na plażę/bagna to the beach/marshes- na stację/salę operacyjną to the station/the operating theatre- na Łotwę/Pomorze to Latvia/Pomerania- na Sycylię/Krym to Sicily/the Crimea- wyprawa na Mount Everest an expedition to Mount Everest- wspinać się na Giewont to climb Giewont- robotnicy wylegli na ulice workers took to the streets- dostał się na uniwersytet/prawo he entered university a. was admitted to university/he entered the law department- poszła na zebranie/koncert she went to a meeting/concert- iść/skręcać na północ/wschód to go/turn north/east- okna wychodzą na południe/na ogród the windows face south/look onto the garden- na północ/wschód od czegoś to the north/east of sth- na górę/dół (wyżej/niżej) up/down; (w budynku) upstairs/downstairs- patrzeć na kogoś to look at sb- postawić wazon na stół a. na stole to put a vase on the table- ładować meble na ciężarówkę to load furniture onto a lorry- przenosić się z miejsca na miejsce to move from place to place4. (wskazuje na odcinek czasu) for- wyjechać na tydzień/dwa dni to go away for a week/two days- na krótko for a bit a. a short while- na zawsze forever, for ever- muszę was na chwilę zostawić I’ll have to leave you for a moment- ptaki odleciały na zimę the birds have flown off for the winter- na pół godziny przed odlotem samolotu half an hour before the plane’s departure5. (wskazuje na termin) przygotuję ten referat na środę I’ll prepare the paper for Wednesday- miałeś zrobić tłumaczenie na wczoraj you were supposed to finish the translation by yesterday- przesuńmy zebranie na jutro let’s postpone the meeting till tomorrow- masz przyjść na drugą/lunch you must come at two/for lunch- jestem z nim umówiony na siedemnastą/na piątego stycznia I’m seeing him at 5 p.m./on January the fifth6. (wskazuje na okazję) for- na tę okazję for the occasion- sukienka na specjalne okazje a dress for special occasions- zjeść coś na śniadanie/lunch to have a. eat sth for breakfast/lunch- kupić komuś prezent na urodziny to buy sb a present for his/her birthday- zaprosić kogoś na imieniny/wigilię to invite sb to one’s name day party/for Christmas Eve- pójść na wesele/pogrzeb to go to a wedding/funeral- pocałować/pomachać komuś na pożegnanie to kiss/wave sb goodbye7. (z nazwami środków lokomocji) na nartach/rowerze on skis/on a bike- policjanci na koniach policemen on horseback- jechać na rowerze to cycle, to ride a bike- latać na lotni to go hang-gliding- jeździć na łyżwach/wrotkach to skate a. go skating/to (roller) skate a. go (roller) skating- chodzić/stać na rękach to walk/stand on one’s hands- skakać na jednej nodze to hop on one foot- zjechał na nartach ze zbocza he skied down the slope- dziecko poruszało się na pupie po całym pokoju the baby shuffled around the room on his/her bottom8. (wskazujące na podporę) on- stolik na kółkach a table on a. with wheels- pantofle na wysokim obcasie highheeled shoes- pantofle na płaskim obcasie low-heeled shoes, flats US- fotel/konik na biegunach a rocking chair/horse- spodnie na szelkach/pasku trousers with braces/with a belt- prowadzić psa na smyczy to lead a dog on a leash- leżeć na brzuchu/plecach to lie on one’s stomach/back- oprzeć się na łokciu/na lasce to lean on one’s elbow/a cane9. (z nazwami narzędzi, urządzeń, instrumentów) on- na komputerze/kalkulatorze on a computer/calculator- pisać na maszynie to type, to write on a typewriter- uszyć sukienkę na maszynie to machine(-sew) a dress- grać na skrzypcach/fortepianie to play (on) the violin/piano- zagrać jakąś melodię na skrzypcach/fortepianie to play a tune on the violin/piano- robić na drutach to knit10. (wskazuje na sposób) pranie na sucho dry-cleaning- jajka na twardo/miękko hard-boiled/soft-boiled eggs- usmażyć coś na maśle/oleju to fry sth in butter/oil- ten rosół jest na wołowinie, nie na kurczaku this is beef broth, not chicken broth- nalewka na wiśniach cherry brandy- sprzedawać coś na sztuki/tuziny to sell sth by the piece/dozen- kupić coś na raty to pay for sth by a. in instalments- pomalować coś na niebiesko/zielono to paint sth blue/green- ubierać się na biało/czarno to dress in white/black- „podawać na zimno/gorąco” ‘serve cold/hot’- (ona) uczy się na piątki she always gets top marks11. (wskazuje na przeznaczenie) for- mięso na befsztyki/zupę meat for steak/soup- butelka na mleko a milk bottle- materiał na sukienkę dress material- stojak na buty a shoe rack- syrop na kaszel cough syrup- koncert na skrzypce i fortepian a concerto for violin and piano- dom na sprzedaż a house for sale- sztućce/stół na cztery osoby cutlery/a table for four (people)- brała krople na serce she took drops for her heart- nie mam już miejsca na książki I don’t have any more room for books- na dokończenie tego mieliśmy tylko dwie godziny we only had two hours to finish it- nie trać czasu na głupstwa don’t waste time on trifles- brakuje pieniędzy na zasiłki there’s a shortage of money for benefits12. (wskazuje na cel) for- zabrali go do szpitala na operację they took him to hospital for an operation- poszedł na egzamin he went to take a. went off for his exam- idę do znajomych na brydża I’m going to my friends to play (some) bridge a. for a game of bridge- umówmy się na piwo let’s meet for a beer- muszę pójść na zakupy I have to do some a. go shopping- na co chcesz pójść (do kina)? what (film) would you like to see?- wybrać się na grzyby/ryby to go mushroom picking/fishing- skoczył do wody jemu/jej na ratunek he jumped into the water to save him/her13. (wskazuje na skutek) to, into- podarł spodnie na strzępy he tore his trousers to shreds- wazon rozbił się na kawałki the vase smashed to pieces- porąbał drewno na kawałki he chopped the wood into pieces- pokrój mięso na plastry/kawałki cut the meat into slices/chunks- gips strwardniał na kamień the plaster set as hard as rock- przerobiła sukienkę na spódnicę she turned the dress into a skirt- przebudowali piwnicę na sklep they converted the cellar into a shop- rodzice wychowali go na uczciwego człowieka his parents brought him up to be an honest man14. (wskazuje na przyczynę) at- na czyjąś prośbę/zaproszenie at sb’s request/invitation- na czyjś rozkaz at sb’s order- na widok kogoś/czegoś at the sight of sb/sth- na dźwięk dzwonka wyskoczył z wanny at the sound of the bell he jumped out of the bath- na myśl o tym zrobiło mu się słabo he felt faint at the (very) thought of it- śledztwo rozpoczęto na wniosek poszkodowanego the investigation was opened at the request of the injured party- na nasz apel zgłosiło się wielu ochotników many volunteers responded to our appeal- oskarżeni utrzymują, że strzelali na rozkaz the accused claim that they were ordered to shoot- chorować na grypę to be ill with flu- przystanek na żądanie a request stop GB, a flagstop US15. (w pomiarach, obliczeniach) 100 kilometrów na godzinę a hundred kilometres per a. an hour- dwa razy na tydzień/rok twice a week/year- jeden student na dziesięciu one student in ten a. out of ten- na jedno miejsce było sześciu kandydatów there were six candidates per place- bieg na 100 metrów the 100 metres sprint- głęboki/długi na sześć metrów six metres deep/long- drzwi były otwarte na całą szerokość the door was wide open- podszedłem do niego na odległość kilku kroków I came to within several steps of him- poziom wody podniósł się na wysokość pierwszego piętra the level of the water rose up to the first floor- jak na swoje lata, jest w doskonałej formie he’s in excellent form for his years- jak na emeryta, ma spore dochody for a pensioner he has quite a large income- pomidory, jak na krajowe, są znakomite for Polish tomatoes they’re delicious- suma, jak na owe czasy, ogromna a huge sum for a. in those days a. times- na ówczesne warunki (for) the way things were at the time; for the conditions prevailing at that time książk.- na co? what for?- na co ci ołówek? what do you need a pencil for?- i na co wam to było? what did you have to do that for?* * *prep(+acc) ( kierunek) tona plażę/wieś — to the beach/country
na Węgry/Kubę — to Hungary/Cuba
wchodzić (wejść perf) na drzewo — to climb a tree
na zachód/północ — west/north, westward(s)/northward(s)
wpadać (wpaść perf) na kogoś — to bump into sb ( okres)
na 5 minut przed na — +loc five minutes before... ( termin)
na czwartą — ( zrobić coś) by four (o'clock); ( przyjść) at four (o'clock) ( okazja)
na sztuki/tuziny — by the piece/the dozen
na raty — on hire purchase (BRIT) lub installments (US)
na czyjąś prośbę/zaproszenie — at sb's request/invitation
na czyjś sygnał/życzenie — on sb's signal/wish
chory na grypę — ill lub sick (US) with flu ( miara)
dwa razy na tydzień — twice a lub per week
jeden na dziesięć — one in ten, one out of ten
malować (pomalować perf) coś na biało — to paint sth white ( przeznaczenie)
kosz na śmieci — dustbin (BRIT), garbage can (US)
jechać na wakacje/wycieczkę — to go on holiday/a trip
iść na wykład/koncert — to go to a lecture/concert ( z przysłówkami)
* * *naprep.+ Loc.1. ( miejsce) on, at, in ( często nie tłumaczony jako przyimek); na stole on the table; na ścianie on the wall; na górze/na dole up/down; at the top/bottom ( czegoś of sth); (= na piętrze/na parterze) upstairs/downstairs; na ulicy on the street; Br. in the street; na Siódmej Ulicy on Seventh Street; Br. in Seventh Street; na Pennsylvania Avenue pod numerem 10 Br. at 10 Pennsylvania Avenue; na Alasce/Litwie in Alaska/Lithuania; na deszczu (out) in the rain; na dworze (= na zewnątrz) outside, outdoors; na koniu on a horse, on horseback; na korytarzu in the corridor; na palcu/głowie on one's finger/head; mieć mnóstwo spraw na głowie przen. have a lot on one's mind l. shoulders; na początku/końcu czegoś at the beginning/end of sth; na polu in the field; na uniwersytecie/poczcie at the university/post office; na zachodzie in the west.3. (= podczas) at, during, on; na zebraniu/koncercie at a meeting/concert; na wakacjach on vacation; Br. on holiday; na wycieczce on a trip l. excursion; spędzać czas na czytaniu spend one's time reading.4. ( środek lokomocji) on; jechać na koniu ride (on) a horse; jeździć na nartach ski, go skiing; jeździć na rowerze ride (on) a bicycle, ride a bike.5. ( ruch lub pozycja ciała) on; chodzić na rękach walk on one's hands; leżeć na boku lie on one's side; na nogach (t. przen. = w dobrej kondycji) on one's feet.6. ( instrument) on; grać na skrzypcach/fortepianie play the violin/piano; grać melodię na fortepianie play a tune on the piano.8. ( precyzowanie znaczenia rzeczownika) buty na wysokich obcasach high-heeled shoes; ciasto na drożdżach yeast dough; nalewka na wiśniach cherry liqueur; koń na biegunach rocking horse.9. (po czasownikach l. przymiotnikach) oszczędzać na czymś economize on sth; wprawiać się na czymś cut one's teeth on sth; wychowany na czymś brought up l. raised on sth.prep.+ Acc.1. (kierunek l. cel) to, toward(s), on, upon ( często nie tłumaczony jako przyimek); na Alaskę/Litwę to Alaska/Lithuania; na stolicę (o celu marszu, operacji wojskowej) toward l. on the capital; na górę/na dół up/down; ( po schodach) upstairs/downstairs; na pocztę/dworzec kolejowy to the post office/railroad station; na ulicę (out) into the street; na zachód west, westward(s); wyjść na ulicę (euf. = zacząć uprawiać prostytucję) go on the streets.2. (po czasownikach l. przymiotnikach) chory na głowę (pot. = szalony) sick in the head, brainsick; chorować l. cierpieć na coś suffer from sth; cieszyć się na coś look forward to sth; krzyczeć na kogoś shout at sb; patrzeć na kogoś/coś look at sb/sth; zanosi się na deszcz it's going to rain; zły na kogoś/coś angry at/with sb/sth.5. (termin, wyznaczony czas) (dokładnie) na czas (right) on time; obiad będzie na piątą dinner will be (ready) at five; umówić się na środę agree to meet on Wednesday, schedule an appointment for Wednesday; wracam na Wielkanoc I'll be back l. returning for Easter; zrobię to na jutro I'll do it for tomorrow.7. ( przeznaczenie) kosz na śmieci waste-paper basket; materiał na sukienkę dress material; koncert na fortepian muz. piano concerto; skrzynka na listy mailbox; Br. letter-box.8. ( sposób) with, by; walczyć na miecze fight with swords; kupować na raty buy on installments; kupować/sprzedawać na sztuki buy/sell by the piece.9. ( miara) 100 kilometrów na godzinę a hundred kilometers an hour/per hour; szeroki na dwa metry two meters wide; raz na rok once a year.10. (przyczyna, bodziec) on, upon, at, to; co ty na to? what do you say?, what would you say to that?; na żądanie on demand; na czyjąś prośbę/czyjś rozkaz on l. at sb's request/order; na widok kogoś/czegoś at the sight of sb/sth; na wieść o wypadku upon the news of the accident; odpowiedzieć na pytanie answer a question.11. ( podział) into, in; drzeć coś na kawałki tear sth into l. to pieces; dzielenie włosa na czworo przen. hair-splitting; dzielić/łamać/składać coś na pół divide/break/fold sth in half.14. ( cel) to, for, into; być przyjętym na (Uniwersytet) Yale be accepted at l. by Yale (University); dostać się na wydział chemii get into the chemistry department; iść na przyjęcie/zebranie go to a party/meeting; iść na ryby go fishing; iść na spacer go for a walk; jechać na wycieczkę go on an excursion; wyskoczyć na miasto go out, go into town.15. ( w utarych zwrotach) na dobitkę to crown it all, to top it (all) off, on top of all that; na domiar złego to make matters worse; na przykład for example, for instance; jak na złość ironically; na zakończenie finally; na złamanie karku at breakneck speed l. pace, helter-skelter.16. ( w równoważnikach zdań) na pomoc! help!; na koń! mount up!; na zdrowie! ( toast) cheers!; ( odpowiedź na kichnięcie) bless you!prep.z przysłówkami, przymiotnikami i wyrazami nieodmiennymi3. ( sposób) na czczo on an empty stomach; na leżąco lying (down), reclining, prone; jajko na twardo hard-boiled egg; na wznak on the back.4. ( relacje przestrzenne) na zewnątrz (czegoś) outside (sth); na wprost (straight) on l. ahead; (= naprzeciw) opposite; na zachód/lewo ( o położeniu) to the west/left ( od czegoś of sth).5. ( w utartych zwrotach) wszystko na nic/na próżno (it's) all for nothing/in vain.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > na
-
13 niestety
part. unfortunately, regrettably- nie możemy niestety pojechać na tak drogą wycieczkę unfortunately, we can’t afford such an expensive trip- zbliża się, niestety, koniec lata regrettably, the summer is coming to an end- niestety, musieliśmy uśpić naszego psa sadly, we had to have our dog put down- „zdałeś ten egzamin?” – „niestety, nie!” ‘did you pass the exam?’ – ‘no such luck!’- „nie ma już wolnych miejsc na tę wycieczkę?” – „niestety nie” ‘can one still apply for the trip?’ ‘alas, but no’* * *adv* * *adv.unfortunately; niestety, nie mogę ci pomóc I'm afraid I can't help you, unfortunately I can't help you.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > niestety
-
14 pełni|a
Ⅰ f ( Gpl pełni) 1. Astron. full moon- dzisiaj jest pełnia there’s a full moon tonight- księżyc w pełni a full moon- księżyc jest w pełni the moon is full- mieć twarz jak księżyc w pełni to be moon-faced2. (stan największego nasilenia) pełnia czegoś the height of sth [lata, sezonu]; the plenitude of sth [sił, władzy]- pełnia zadowolenia utter bliss- pełnia zrozumienia complete understanding- w pełni sezonu at the height of the season, during the peak season- była pełnia sezonu it was the height of the season- być w pełni zdrowia to be in the best of health- powrócić do pełni zdrowia to recover completely- być w pełni sił to be sound in body- być w pełni władz umysłowych to be of sound mind- lato było w pełni it was high summer- żyć pełnią życia to enjoy a. live life to the full- zmarł w pełni sił twórczych he died (while still) at the height of his creative powersⅡ w pełni adv. (zupełnie, całkowicie) fully, completely, thoroughly- w pełni się z tobą zgadzam I fully agree with you- w pełni zasługują na tę nagrodę they fully deserve this prize- nie wrócił już w pełni do zdrowia he never fully recovered- w pełni mi to odpowiada it suits me down to the ground a. to a T- jest to chór w pełni profesjonalny this is a truly professional choir- w całej pełni [popierać, wykorzystywać, rozwijać] to the full- drugiego września walki toczyły się już w całej pełni on 2 September full-scale fighting was under way- talent artysty błysnął w całej pełni w drugim akcie the artist’s talent shone through in act two□ pełnia morza the open seaThe New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > pełni|a
-
15 poży|ć
pf (pożyję) vi 1. (być żywym) to live- on już długo nie pożyje he hasn’t got long to live- mam nadzieję, że jeszcze trochę pożyję I hope to be around for a while yet przen.- pożyjesz, to zrozumiesz one day you’ll understand- pożyjemy, zobaczymy pot. we’ll see2. (spędzić czas) to live- pożył przez rok na wsi he lived one year in the country- pożyli ze sobą dwa lata they lived together for two yearsThe New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > poży|ć
-
16 za1
Ⅰ praep. 1. (dalej, z tyłu) behind (kimś/czymś sb/sth)- przekroczył linię mety dwie sekundy za zwycięzcą he crossed the line two seconds behind the winner- zajęli drugie miejsce za drużyną z Krakowa they came in second place behind the Cracow team- stała za młodym mężczyzną she was standing behind a young man- autobus jechał za ciężarówką the bus was travelling behind a lorry- pies biegł za tramwajem a dog was running behind the tram- jeden za drugim one after the other a. another- zamknij drzwi za sobą close the door after you- brama powoli zamknęła się za nimi the gate slowly closed behind them- oglądać się za kimś to look back at sb- mieć coś za sobą (w przeszłości) to have sth behind one- mieć kogoś za sobą (mieć poparcie) to have sb behind one- najgorsze jest już za nami the worst is behind us a. is over- ma za sobą trzyletnie doświadczenie he has three years’ experience behind him- rząd ma za sobą policję i wojsko the government have the police and the military behind them- za czyimiś plecami behind sb’s back także przen.2. (poza) za murami miasta beyond city walls- mieszkają za miastem they live outside town a. the city- wyjechać za miasto to go out of town3. (po przeciwnej stronie) [znajdować się] behind, beyond (kimś/czymś sb/sth)- za biurkiem/ladą behind the desk/counter- za oceanem beyond the ocean4. (na przeciwną stronę) [udać się] behind, beyond (coś sth)- słońce schowało się za chmury the sun hid behind some clouds- włożyła banknoty za stanik she hid the banknotes in her bra- pojechać za granicę to go abroad- wyrzucić kogoś za drzwi to throw sb out- patrzyć za siebie to look back5. (wskazuje na sposób) by (coś sth)- wziąć kogoś za rękę to take sb by the hand- trzymała torbę za pasek she held her bag by the strap6. (z określeniem kwoty) for (coś sth)- 10 jajek za dwa złote 10 eggs for two zlotys- kupić/sprzedać coś za 100 złotych to buy/sell sth for 100 zlotys- za nic bym tego nie zrobił I wouldn’t do that a. it for anything- za darmo for free- za wszelką cenę przen. at any price- za żadną cenę not at any price7. (wskazuje na przedmiot transakcji) for (coś sth)- ile płacisz za telefon? how much do you pay for your telephone?- cennik opłat za świadczone przez nas usługi a list of fees for services we provide8. (wskazuje na powód kary, nagrody) for (coś sth)- kara/nagroda za coś a penalty/reward for sth- ukarać/nagrodzić kogoś za coś to punish/reward sb for sth- skazać kogoś za kradzież to sentence sb for theft- pogniewała się na niego za spóźnienie she was cross with him for being late- dostał medal za uratowanie tonącego he got a medal for saving a drowning man9 (wskazuje na cel) for (coś sth)- naprawdę chcesz umrzeć za ojczyznę? do you really want to die for your country?- modlić się za kogoś/za czyjąś duszę to pray for sb/for sb’s soul- (wypijmy) za zdrowie młodej pary! (let’s drink) to the bride and groom!10 (wskazuje na warunek, okoliczności) on, at (czymś sth/doing sth)- wejście tylko za przepustką a. okazaniem przepustki entry on presentation of a valid pass- za czyjąś zgodą with sb’s permission a. consent- wyszedł za kaucją he was released on bail- oddaj mu to za pokwitowaniem give it to him and ask for a receipt- za czyjąś radą on sb’s advice- za czyjąś namową at sb’s instigation11 (wskazuje na powtarzające się okoliczności) at (czymś sth)- za pierwszym/drugim razem (the) first/second time round- za każdym razem each a. every time- trafił do tarczy dopiero za trzecim razem he only managed to hit the target on the third go- zdał egzamin za trzecim podejściem he passed the exam at the third attempt12 (w zastępstwie) for, instead of (kogoś sb)- napisał za nią wypracowanie he wrote her essay for her- wzięła dyżur za chorą koleżankę she covered her sick friend’s shift- pracować za dwóch to do enough work for two- pił za trzech he drank enough for three (people)13 (wskazujące na upływ czasu) in- za godzinę in an hour a. an hour’s time- za trzy lata in three years a. three year’s time- za chwilę wybije północ it’ll be midnight in a minute14 (w określeniach czasu) za pięć szósta (at) five to six- „która godzina?” – „za dziesięć pierwsza” ‘what’s the time?’ – ‘ten to one’- pociąg odchodzi za dwadzieścia trzecia the train leaves at twenty to three15 (wskazuje na okres) during, in- za jej życia during a. in her lifetime- za króla Kazimierza Wielkiego during a. in the reign of Casimir the Great- za komuny pot. during a. in communist times- za kadencji poprzedniego prezydenta during the term of office of the previous president- za czasów Księstwa Warszawskiego during the period of the Duchy of Warsaw- za młodu sporo podróżował in his youth he did quite a bit a. a fair bit of travelling- dzień za dniem/rok za rokiem one day/year after another- wynagrodzenie za trzy miesiące three months’ wages- zapłacić czynsz za styczeń to pay the rent for January16 (wskazuje na właściwość) as- uważano go za ekscentryka he was regarded as an eccentric- przebrała się za Kopciuszka she dressed up as Cinderella- klucz posłużył mu za narzędzie do otwarcia butelki he used the key as a bottle opener- z krótkimi włosami można ją wziąć za chłopca with her short hair she could be taken for a boy17 (wskazuje na upodobania) przepadać za czymś to go in for a. be fond of sth- tęsknić za kimś to miss sb; to yearn for sb książk.- szaleć za kimś to be mad about sb18 pot. biegać a. chodzić za czymś (umieć załatwiać) to run around after sth pot.- jeździł po Polsce za towarem he travelled around Poland looking for goodsⅡ adj. argumenty za i przeciw pros and cons- wyważyć wszystkie za i przeciw to weigh up (all) the pros and cons- 20 głosów za i 5 przeciw 20 votes for and 5 against- jestem za I’m in favourⅢ za to but, yet- tani, za to pożywny cheap but a. yet nourishingThe New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > za1
-
17 weit
weit [vaɪt]I. adjetw \weiter machen rozszerzać [ perf rozszerzyć] cośist es noch \weit [bis zum Hotel]? czy daleko jeszcze [do hotelu]?3) ( zeitlich entfernt)es ist noch \weit [bis zum Sommer] jeszcze daleko [do lata]II. adv1) (breit o. lang) gehen daleko\weit offen [stehen] [być] otwartym szeroko [o na oścież]fünf Meter \weit springen skoczyć w dal pięć metrówzehn Kilometer \weit marschieren maszerować [ perf prze-] dziesięć kilometrówhast du es noch sehr \weit [nach Hause]? czy masz jeszcze bardzo daleko [do domu]?2) ( in zeitlicher Hinsicht)so \weit sein być gotowym\weit nach zehn Uhr dawno po dziesiątejdas Ereignis liegt \weit zurück wydarzenie miało miejsce dawno temues \weit bringen [im Leben] zajść daleko [w życiu]es \weit gebracht haben osiągać [ perf osiągnąć] cośdas geht [entschieden] zu \weit! tego już [zdecydowanie] za wiele!wie \weit bist du [gekommen]? jak daleko jesteś?damit ist es nicht \weit her ( fam) z tym coś nie bardzo4) ( erheblich) schlechter dalece; gediehen pomyślnie; übertreffen znacznie; hinter sich lassen daleko\weit besser dużo lepiej5) \weit und breit jak okiem sięgnąćso \weit, so gut na razie wszystko w porządkuso \weit kommt es [noch]! ( fam) tego [jeszcze] brakowało!
См. также в других словарях:
lata — 1. Być w latach «o człowieku: być starym, przeżyć wiele lat»: W tym ścisku wybrałem takiego jednego, co najgłośniej krzyczał przeciwko komunie, a że był w latach i dobrze ubrany, to mu wsadziłem łapę do kieszeni i wymacałem pistolet. J. Stawiński … Słownik frazeologiczny
wziąć — 1. pot. Diabli kogoś wzięli, biorą; cholera kogoś wzięła, bierze «ktoś się zdenerwował, denerwuje się, zezłościł się, złości się, zirytował się, irytuje się»: Diabli mnie biorą, że najlepsze lata spędzam przy kilofie i łopacie. Przecież nikt mi… … Słownik frazeologiczny
Кабаре джентльменов в возрасте — Два джентльмена в возрасте … Википедия
stół — 1. Dzielić z kimś stół i łoże «prowadzić z kimś wspólne gospodarstwo i współżyć z nim seksualnie»: Niełatwo znaleźć faceta, z którym chciałoby się dzielić stół i łoże (...). Roz bezp 1998. 2. Jechać, poruszać się itp. (równo) jak po stole «jechać … Słownik frazeologiczny
studnia — Jak w studnię a) «bez śladu; jak kamień w wodę»: Wyjechał już ze dwa lata temu i przepadł jak w studnię, nic o nim nie wiemy. TV talk 1999. b) «głęboko»: – Nie lubię mężczyzn – szepnęła. – Nie lubię tego, że tak ich potrzebuję. Dlaczego wpadam w… … Słownik frazeologiczny
odjąć — 1. Komuś odjęło rozum, zmysły, mowę itp. «ktoś przestał rozumnie myśleć, stracił przytomność, zaniemówił itp., zwykle pod wpływem silnych emocji»: (...) nawet się nie bronił. – Nie padł żaden strzał. (...) był tak zaskoczony, że odjęło mu mowę ( … Słownik frazeologiczny
odejmować — 1. Komuś odjęło rozum, zmysły, mowę itp. «ktoś przestał rozumnie myśleć, stracił przytomność, zaniemówił itp., zwykle pod wpływem silnych emocji»: (...) nawet się nie bronił. – Nie padł żaden strzał. (...) był tak zaskoczony, że odjęło mu mowę ( … Słownik frazeologiczny
być — ndk jestem, jesteś, są, będę, będziesz, będą, bądź, był I w funkcji samodzielnej «zajmować pewne miejsce w rzeczywistości» 1. «mieć byt, istnieć, żyć» Cichy, jakby go nie było. Pomnik jest do dzisiaj. Nie było cię jeszcze na świecie. Był sobie… … Słownik języka polskiego
głowa — 1. Alkohol, wino, piwo itp. szumi komuś w głowie «ktoś jest oszołomiony po wypiciu alkoholu, wina, piwa itp.»: Długo nie mogę zasnąć, w głowie szumi mi piwo, pocałunki puchną na wargach, a policzek pali ze wstydu. Z. Kruszyński, Na lądach. 2.… … Słownik frazeologiczny
noga — 1. pot. Brać, wziąć nogi za pas «szybko uciekać, uciec»: Uratował go nalot niemiecki, bo ludziska rozbiegli się w popłochu, a szpieg wziął nogi za pas i nikt go tu więcej nie widział. R. Antoszewski, Kariera. 2. Być gdzieś jedną nogą a) «mieć… … Słownik frazeologiczny
oko — 1. Ani oko nie widziało, ani ucho nie słyszało «zwrot podkreślający wyjątkowość i rzadkość czegoś»: (...) jeżeli zaufacie Ewangelii – zobaczycie rzeczy, których ani oko nie widziało, ani ucho nie słyszało, a które Bóg przygotował dla tych, co Go… … Słownik frazeologiczny